Views: 2
Directly pirated from bd.nl
Verdriet en rouw na de dood van een familielid na een Israëlische aanval op Gaza-Stad. © NLBeeld
Waarom genocide-uitspraak van VN-commissie Israël onder internationale druk zet: ‘Landen moeten kleur bekennen’
Israël maakt zich in Gaza schuldig aan het plegen van genocide, stelt een VN-onderzoekscommissie. Het is de krachtigste veroordeling van het Israëlische geweld door een hoge internationale autoriteit, op de dag dat Israël een grondoffensief in Gaza-Stad is begonnen. Wat betekent dit en hoe moet het nu verder? Een uitleg in vijf vragen.
16 september 2025, 12:48
Wat concludeert de VN-onderzoekscommissie?
De Verenigde Naties hebben geen ‘lijst van genocides’, maar oordelen wel of een situatie voldoet aan de definitie van ‘volkerenmoord’. Dat is vastgelegd het Genocideverdrag van 1948: geweld met als doel een nationale, etnische, raciale of religieuze groep (deels) te vernietigen.
De commissie heeft het handelen van Israël in Gaza na de terreuraanslag van Hamas op 7 oktober 2023 onderzocht. Het 72 pagina’s tellende rapport noemt als voorbeelden moordpartijen, blokkades van humanitaire hulp, gedwongen verplaatsing van de Palestijnen en verwoesting van de Gazastrook.
Israël maakt zich volgens de commissie schuldig aan vier van de vijf misdaden die een genocide kenmerken: moorden, het aanbrengen van ernstig lichamelijk of psychisch letsel, het moedwillig verslechteren van overlevingskansen en het tegengaan van geboortes. Alleen voor het gedwongen overplaatsen van kinderen is geen bewijs.
„Er vindt genocide plaats in Gaza”, stelt Navi Pillay, hoofd van de commissie. „De verantwoordelijkheid voor deze wreedheden ligt bij de hoogste Israëlische autoriteiten, die al bijna twee jaar een genocidecampagne orkestreren met als specifiek doel de Palestijnse groep in Gaza te vernietigen.’’
Na de aanval van vannacht op Gaza-Stad. © Reuters
Hoe belangrijk is deze commissie?
De ‘Internationale Commissie voor Onderzoek in de bezette Palestijnse gebieden, inclusief Oost-Jeruzalem, en Israël’ is in 2021 opgericht door de VN-Mensenrechtenraad na het oplaaiende geweld tussen Israël en Hamas.
De commissie wordt geleid door Navi Pillay (Zuid-Afrika), oud-rechter van het Internationaal Strafhof en voormalig president van het Rwanda-tribunaal. De andere leden zijn Miloon Kothari (India), oud-rapporteur van de VN-Mensenrechtenraad, en mensenrechtendeskundige Chris Sidoti (Australië).
De commissie opereert onafhankelijk van de VN en presenteert de conclusies aan de VN-Mensenrechtenraad. De raad kan die wel of niet overnemen.
Navi Pillay, hoofd van de VN-onderzoekscommissie. © AFP
Hebben de conclusies van deze commissie gewicht?
Het is de krachtigste conclusie van de VN over de oorlog in Gaza tot nu toe, maar de commissie is onafhankelijk en spreekt officieel niet namens de VN. De VN heeft de term ‘genocide’ nog niet gebruikt, maar staat onder toenemende druk om dat wel te doen, zoals eerder bij de massamoorden op in Srebrenica, Rwanda en Myanmar.
De commissie herhaalt wat genocide-experts en mensenrechtenorganisaties al veel langer roepen. „In die zin is het mosterd na de maaltijd”, zegt Ugur Ümit Üngör, hoogleraar Holocaust en Genocidestudies (Universiteit van Amsterdam en Niod). „Maar het wordt nu gezegd door een belangrijke morele autoriteit met politieke legitimiteit. Dat geeft meer elan en kracht.’’
Het eindvonnis van het Internationaal Gerechtshof (ICJ) in de genocide-aanklacht van Zuid-Afrika tegen Israël wordt volgens Üngör ‘interessant’. In een tussenvonnis stelde het hof dat Israël alles moet doen om een genocide te voorkomen. „Het zou vreemd zijn als het juridisch orgaan van de VN straks iets anders concludeert dan de onderzoekscommissie van de VN. Ik denk dat Israël nu zweet.’’
Ugur Ümit Üngör, hoogleraar Holocaust en Genocidestudies (UvA/Niod). © VPRO
Wat betekent dit voor het standpunt van Nederland?
In totaal 153 landen hebben zich aangesloten bij het Genocideverdrag, waaronder Nederland pas in 1966. In Nederland is genocide bij wet strafbaar gesteld. Ierland sprak al langer van genocide en Spanje is zeer kritisch. Maar Nederland, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk zijn veel voorzichtiger, mede door de erfenis van de Tweede Wereldoorlog.
„Deze uitspraak legt op álle landen meer druk, ook op Nederland’’, zegt Üngör. „Durven ze een economische boycot aan, zoals ze die aandurfden tegen het regime van Assad in Syrië? Waarom zeg je wel dat de militaire dictatuur in Myanmar een genocide pleegt, maar doe je dat niet bij Israël? Landen zullen kleur moeten bekennen. Dit is een lakmoesproef voor hypocrisie.’’
Demonstranten houden een sit-in op station Haarlem om aandacht te vragen voor de dreigende hongersnood en extreme ondervoeding in Gaza.
Demonstranten houden een sit-in op station Haarlem om aandacht te vragen voor de dreigende hongersnood en extreme ondervoeding in Gaza. © Joris van Gennip
Maar in Israël zullen ze er (wederom) niet van wakker liggen?
Israël heeft alle beschuldigingen van genocide altijd verworpen. Ook nu reageert de regering woedend. „Het rapport steunt volledig op leugens van Hamas, die door anderen zijn witgewassen en herhaald.’’
Üngör: „Benjamin Netanyahu heeft overal lak aan. De VS is voor een belangrijk deel de sleutel tot de oplossing. Als de VS de militaire steun stopt, wordt Israël aanzienlijk zwakker. Maar de huidige Amerikaanse regering houdt zich ook niet aan de internationale rechtsorde.’’
De spanningen tussen de EU en de VS zullen toenemen, denkt Üngör. „De EU zal misschien tegen de VS zeggen: jullie willen dat wij meer helpen met Oekraïne, dan moeten jullie ons meer helpen met Israël. Als er niets met dit rapport gebeurt, is dat een ondermijning van de internationale rechtsorde. Dan maakt het niet uit of je je misdraagt. Dat heeft consequenties voor een volgende genocide.’’
De Amerikaanse president Donald Trump blijft de Israëlische premier Benjamin Netanyahu steunen.
De Amerikaanse president Donald Trump blijft de Israëlische premier Benjamin Netanyahu steunen. © ANP / EPA
